اگر بازرگان هستید و به کار واردات و صادرات کالا مشغولید، و یا جهانگردی هستید که مرتب با وسایل حملونقل مختلف در حال سفر به سایر کشورهای دنیایید، لازم است که با اصلاحات رایج تجارت بینالملل و قوانین مربوط به انتقال و حمل کالاها و خودروها آشنا باشید.
یکی از این اصطلاحات بینالمللی، کاپوتاژ است که قوانین خاص خود را دارد و گاهی پیش میآید که در کشورهای مختلف با قوانین متفاوتی مواجه شوید. در این مقاله به اختصار کاپوتاژ و کاپوتاژ دریایی را تعریف میکنیم و بهطور خاص شما را با مجوزهای لازم و مراحل اخذ کاپوتاژ ماشین آشنا خواهیم کرد، پس با ما همراه باشید.
تعریف کاپوتاژ
واژه کاپوتاژ (Cabotage) یک واژه فرانسوی است که در فارسی به آن کرانبری نیز گفته میشود. در حالت کلی کاپوتاژ به حملونقل کالا یا مسافران بین مکانهای مختلف یک کشور اطلاق میشود که توسط افراد یا شرکتهایی در خارج آن کشور صورت گیرد. دراصل این واژه برای حملونقل کالاها از طریق دریا مورد استفاده قرار میگرفت، اما رفتهرفته برای انتقال کالا یا جابجایی مسافران از طریق حملونقل هوایی، زمینی و ریلی نیز کاربرد پیدا کرد.
بهعبارتی میتوان گفت همه کشورها ترجیح میدهند خدمات حملونقل توسط خودشان انجام شود و نه شرکتها و افراد خارجی، لذا قوانینی وضع میکنند که درصورت نیاز به این کار، سود آن به خزانه همان کشور واریز شود. این مسئله در حفاظت از صنایع داخلی و زیرساختهای حملونقل اثرگذار است و همچنین امنیت ملی کشورها را تامین میکند.
قوانین مربوط به کاپوتاژ در همه کشورها وجود دارد، گرچه تفاوتهایی در نحوه اجرا دارند. برای مثال قوانینی معروف به قانون جونز، در سال ۱۹۲۰ در ایالات متحده آمریکا به تصویب رسیدند که براساس آن حملونقل کالا بین بنادر مختلف آمریکا باید صرفا توسط کشتیهای آمریکایی با کارکنان آمریکایی انجام شود. این قانون همچنان در ایالات متحده اعمال میشود و درواقع معنای آن این است که کاپوتاژ در آنجا مطلقا ممنوع است.
تعریف کاپوتاژ دریایی
انتقال محمولههای تجاری، مسافر یا وسایل نقلیه شخصی و غیره از طریق رودخانههای مرزی یا مسیرهای آبی و دریایی را کاپوتاژ دریایی میگویند. این روش حملونقل بین گمرکهای یک کشور، که در دو بندر مختلف وجود دارند، برای ارتباط بین گمرکها با مناطق آزاد، و همینطور میان کشورهای همسایهای که مرز آبی مشترک دارند، بسیار رایج و سودمند است.
جابجایی از طریق دریا را میتوان با وسایل نقلیه خارجی یا داخلی انجام داد. اگر وسیله نقلیه داخلی باشد، قوانین کاپوتاژ شامل حال آن نیز میشود. کاپوتاژ دریایی صرفا برای حمل بار و مسافر نیست، بلکه عملیاتهای مربوط به انبار و گمرک، یدککشی، لایروبی، حفاری و تحقیقات در زیر دریا و… نیز در ذیل آن میگنجند.
کاپوتاژ خودرو
کاپوتاژ شامل انتقال خودرو به خارج از مرزهای کشورها نیز میشود. اگر بخواهید به کشوری در همسایگی کشور خود سفر کنید و یا ترجیح میدهید در کشور مقصد ماشین خود را به همراه داشته باشید، لازم است که ابتدا به اداره گمرک کشور، مراجعه کرده کاپوتاژ ماشین دریافت کنید. گردشگرانی که سعی میکنند تا حد امکان هزینههای خود را در سفر به کشورهای خارجی کاهش دهند، مخصوصا اگر همراه با خانواده قصد سفر داشته باشند، با ماشین یا کمپر شخصی خود مسافرت میکنند که دراینصورت لازم است از گمرک محل زندگی خود برای دریافت کاپوتاژ اقدام کنند. در ادامه جزئیات بیشتری از مراحل دریافت و کارکرد کاپوتاژ ماشین ارائه خواهیم کرد.
مراحل کاپوتاژ ماشین
همانطور که هر مسافری برای خروج از مرز کشورش نیاز به مدارکی از قبیل گذرنامه و ویزا دارد، خروج هر وسیله نقلیه نیز نیازمند ارائه مدارک است. طبیعتا برای انتقال خودرو از کشوری به کشور دیگر، مثل سایر کالاها، باید به گمرک مراجعه کنید و برگ خروج موقت دریافت کنید.
پس از آن، شما باید پلاک بینالمللی برای ماشین خود درخواست بدهید و خود شما نیز باید گواهینامه بینالمللی داشته باشید. کانون جهانگردی و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران مسئول صدور پلاک و گواهینامههای بینالمللی است. این گواهینامهها در دو نوع اعتبار یک ساله و سه ساله صادر میشوند که هزینههای صدور آنها با هم متفاوت است. همچنین پیش از سفر باید بررسی کنید که آیا این گواهینامه در مقصد سفر شما دارای اعتبار و قابل استفاده است یا خیر. مقدار اعتبار گواهینامه در کشورهای مختلف با هم متفاوت است پس باید قبل از اقدام توجه کنید که به گواهینامه یک ساله نیاز دارید یا سه ساله.
برای کسب اطلاع بیشتر در مورد نحوه دریافت گواهینامه و پلاک ترانزیت یا بینالمللی میتوانید به وبسایت کانون جهانگردی و اتومبیلرانی مراجعه فرمایید.
بیشتر بخوانید: تعریف گمرک
نکات مهم کاپوتاژ ماشین
ورود و خروج خودرو تنها از مکانهایی مجاز است که دارای اداره گمرک هستند. مدت اعتبار برگه کاپوتاژ خودرو یک سال است و در صورت نیاز باید یک ماه قبل از اتمام اعتبار، مجوز خود را تمدید کنید. برای تمدید، نیازی به پرداخت مجدد هزینه پلاک و برچسب IR ندارید. اگر کاپوتاژ خود را بهموقع تمدید نکنید جریمه میشوید.
توجه داشته باشید که استفاده از پلاک ترانزیت روی وسیله نقلیهای غیر از خودرویی که مجوز آن را دریافت کردهاید جرم است. در هر کشوری که باشید اگر مدارک صحیح ارائه نکنید، پلیس میتواند شما را بازداشت و خودوری شما را متوقف کند.
برخی از کشورها نسبت به سال ساخت خودروها سختگیریهای خاصی دارند، برای مثال تنها اجازه ورود خودرویی را میدهند که بعد از یک سال مشخص مثلا ۲۰۱۰ یا ۲۰۱۲ ساخته شده باشند. در این زمینه حتما پیش از سفر اطلاعات لازم را کسب کنید.
کاپوتاژ درصورت عدم استفاده بهخودیخود باطل نمیشود و چنانچه دیگر نیازی به استفاده از آن ندارید و یا قصد فروش خودروی خود را دارید، باید برای ابطال آن اقدام کنید.
نکته مهم دیگری که باید به آن حتما توجه کنید این است که در تمام طول سفر برگه کاپوتاژ و سایر مدارکی چون پلاک و گواهینامه بینالمللی خودرو را همراه داشته باشید تا بتوانید بهراحتی تردد کنید.
مدارک مورد نیاز برای دریافت برگه کاپوتاژ خودرو
برای دریافت کاپوتاژ ماشین هنگام مراجعه به گمرک ایران، به مدراک زیر نیاز دارید:
- برگ سبز خودرو
- کارت ماشین
- سند خودرو
- کارت ملی و شناسنامه
- گواهینامه ملی که حداقل یک ماه و سه روز اعتبار داشته باشد.
- گواهینامه بینالمللی
- بیمهنامه خودرو که شامل بیمه شخص ثالث و بیمه کارت سبز خودرو است.
- تعدادی عکس ۳ در ۴
- گذرنامه و کپی صفحه اول آن با حداقل شش ماه اعتبار
- خودرویی که قصد گرفتن کاپوتاژ برای آن را دارید نیز باید همراه شما باشد.
- پرداخت هزینههای مربوطه
همچنین توجه کنید که حضور مالک خودرو ضروری است و یا باید از جانب او وکالتنامه رسمی داشته باشید. در ضمن نه تنها راننده اصلی، که هرکسی قصد رانندگی در سایر کشورها را دارد لازم است گواهینامه بینالمللی به همراه داشته باشد.
بیشتر بخوانید: دموراژ گمرکی
مدت زمان گرفتن کاپوتاژ خودرو
اگر همه مدارک مورد نیاز را از قبل آماده کرده باشید و هزینههای ضروری را نیز پرداخت کرده باشید، در اداره گمرک نهایتا طی یک تا دو ساعت میتوانید برگه کاپوتاژ ماشین خود را دریافت نمایید.
درواقع، قبل از مراجعه به گمرک لازم است که همه اطلاعات مربوطه را کسب و مدارک را تهیه کنید. اخذ گواهینامه بیناالمللی را با مراجعه به کانون جهانگردی و اتومبیلرانی انجام دهید. هزینههای لازم را پرداخت کنید و بدون نقص مدارک، برای گرفتن کاپوتاژ اقدام کنید.
سخن آخر
پس دانستیم که کاپوتاژ یا کرانبری زمانی نیاز است که فردی بخواهدی کالا یا وسیله نقلیه شخصی خود را از یک گمرک به گمرکی دیگر در همان کشور ارسال کند. درصورتی که مسیر انتقال از راههای آبی و دریا باشد، آن را کاپوتاژ دریایی میگویند. این انتقال کالا میتواند از طریق مسیرهای ریلی و هوایی نیز صورت گیرد.
در این مطلب مراحل دریافت کاپوتاژ ماشین و مدراک مورد نیاز برای اخذ کاپوتاژ را ذکر کردیم. برای صرفهجویی در وقت و انرژی، برای دریافت کاپوتاژ خودرو، هنگامی که میخواهید با ماشین شخصی خود به خارج از مرزهای کشور سفر کنید، بهتر است روند انجام کار را از قبل مطالعه و مدارک لازم را آماده کنید و سپس به نزدیکترین اداره گمرک به محل زندگیتان رجوع کنید. امید که سفر خوبی در پیش داشته باشید.
سوالات متداول
برخی از قوانین کاپوتاژ، علاوهبر حملونقل کالاها، بر مالیات، سرمایهگذاری، گمرک و روشهای مهاجرت نیز اعمال میشوند. این قوانین برای حفظ امنیت ملی، حفظ محیطزیست، ایجاد شغل در کشور و سهولت مالکیت کشتیها مفید هستند. ۸۰ درصد از کشورهای عضو سازمان ملل متحد که بزرگترین بنادر را دارا هستند، قوانین کاپوتاژ را اعمال میکنند.
از اهداف قوانین کاپوتاژ همچنین میتوان به کاهش رقابت برای تولید محصولات داخلی، تقسیم یکنواخت منابع حیاتی طی مناقشهها، حفظ امنیت ملی و تقویت ظرفیتهای داخلی و ملی اشاره کرد. استفاده بهجا از کاپوتاژ به نفع همگان است چرا که ارزش صنعت دریانوردی را بالا میبرد و باعث میشود منافع در جاهایی توزیع شود که بیشترین نیاز به آنها وجود دارد.
بله، همه نوع خودرو، از هر برند و اندازه و مدلی که باشند میتوان کاپوتاژ کرد. خودروهای جدید و چند سال ساخت مشکلی برای اخذ کاپوتاژ ندارند، تنها استثناء مربوط به خودروهای تاریخی و ارزشمند است که بیش از ۲۰ سال از عمر آنها گذشته باشد. اگر ماشین شما بیش از ۲۰ سال پیش ساخته شده است، باید ابتدا مجوزهای لازم را از سازمان میراث فرهنگی دریافت کنید.
هزینهها شامل هزینه گرفتن گواهینامه و پلاک بینالمللی، کارت عضویت کانون جهانگردی و اتومبیلرانی، هزینههای مربوط به ترجمه مدارک، عوارض خروج از کشور و هزینههای مربوط به گمرک که فهرست بهروزرسانی شده آنها را از قبل میتوانید در وبسایتهای مربوطه جستجو کنید.
هزینه دیگری که باید هنگام خروج از مرز بپردازید، ۹۰ درصد مابهالتفاوت نرخ بنزین در ایران نسبت به کشور مقصد است. این هزینه همچنین به حجم مخزن بنزین خودروی شما نیز وابسته است.
خوشبختانه اکثر کشورها اجازه ورود خودروهایی را که مجوزها و گواهینامههای مربوطه را کسب کرده باشند، میدهند. فهرست این کشورها که در کنوانسیون سال 1949 عضویت دارند را میتوانید بهراحتی جستجو و پیدا کنید. کشورهای عضو این کنوانسیون اجازه ورود راننده با گواهینامه یک ساله را میدهند، اما برای کشورهای عضو کنوانسیون 1968، نیاز به گواهینامه با اعتبار سه ساله دارید. پس حتما پیش از سفر شرایط و مقررات کشور مقصد را بررسی کنید.
قطعا کامیونها و ماشینهای سنگین نیز، مثل هر کالای دیگری، اگر بخواهند از مرز کشوری عبور کنند، نیاز به برگه کاپوتاژ دارند. فرایند دریافت این برگه مشابه کاپوتاژ ماشین است که در مراجعه به گمرک از جزئیات آن آگاه خواهید شد.
اول از همه برای دریافت پروانه خروج موقت باید به یکی از ادارات گمرک کشور مراجعه کنید. سپس با مراجعه به کانون جهانگردی و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران و با ارائه مدارکی از قبیل اصل و کپی گذرنامه مالک خودرو و راننده، اصل کارت خودرو یا سند مالکیت خودرو و اصل و کپی پروانه خروج، باید فرمهای مربوطه را تکمیل کنید تا پلاک بینالمللی خودروی شما صادر گردد.
در هنگام کاپوتاژ ماشین، علاوه بر پلاک بینالمللی، کارت ماشین بینالمللی و برچسب دائمی IR نیز دریافت خواهید کرد. نصب این پلاک روی سایر خوردوها جرم محسوب میشود و جریمه دارد.
کارنه دوپاساژ نوعی دفترچه گمرکی است و الزامی به دریافت آن نیست، مگر آنکه در هنگام ورد به کشور مقصد ملزم به ارائه آن باشید. این سند نوعی ضمانت بینالمللی است برای اینکه بدون نیاز به پرداخت وجه نقد، خودرو خود را از مرز خارج کنید. اگر در مبدا این برگه را دریافت نکرده باشید، در مرز کشورهایی که به آن نیاز دارید نیز میتوانید برای دریافتش اقدام کنید.
چون برای انجام امور اداری لازم است به همراه خودرو مراجعه کنید، بخشی از فرایند را حتما باید با مراجعه به اداره گمرک و بهصورت حضوری انجام دهید، اما برای جلوگیری از اتلاف وقت میتوانید با مراجعه به وبسایت پنجره واحد تجارت فرامرزی گمرک کشور، برخی از مراحل را آنلاین تکمیل کنید. برای ورود به این سامانه به رمز EPL و کدینگ نیاز دارید که با مراجعه به واحد انفورماتیک ادارات گمرک میتوانید آن را دریافت کنید.
آخرین دیدگاهها