حمل و نقل ترکیبی به استفاده همزمان از دو یا چند حالت حمل و نقل از جمله جادهای، ریلی، هوایی و دریایی اشاره دارد. نیاز به این نوع شیوه حمل و نقل محموله و ترانزیت کالا در شرایط و موارد مختلف بروز پیدا می‌کند. از جمله این موارد، تجارت بین‌المللی است. با توجه به رقابت شدید در بازارهای جهانی، شرکت‌ها نیاز دارند کالاها و محصولات خود را با سرعت و کیفیت بالا به مقصد نهایی برسانند.
در این صورت استفاده از حمل و نقل چند وجهی از طریق جاده، راه آهن، راه‌های هوایی یا دریا، باعث افزایش سرعت و کاهش هزینه‌ها می‌شود. علاوه بر تجارت بین‌المللی، هنگامی که مسافت بین مبدا و مقصد بسیار زیاد باشد استفاده از این شیوه حمل و نقل ضروری به نظر می‌رسد. همچنین حمل انواع مواد خطرناک و نفتی نیز به منظور کاهش خطرات بحرانی و پیشگیری از حوادث، نیازمند حمل و نقل ترکیبی است.
حمل و نقل ترکیبی یا چندوجهی چیست؟
حمل و نقل ترکیبی یک سیستم ترانزیت است که از ترکیب چندین وسیله نقلیه و روش‌های مختلف حمل و نقل برای انتقال کالاها و محموله‌ها استفاده می‌کند. این نوع حمل و نقل شامل استفاده همزمان از چندین نوع وسیله نقلیه و روش‌های ارسال است. حمل و نقل چند وجهی مزایای بسیار زیادی دارد و به همین دلیل مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین این نوع حمل و نقل اهمیت بسزایی در توسعه اقتصادی دارد. یکی از مزایای بارز حمل و نقل ترکیبی، افزایش کارآیی و سرعت انتقال کالا است. بازرگانان و تجار می‌توانند با استفاده از شبکه‌های حمل و نقل متنوع، بهترین مسیرها و روش‌ها را برای انتقال کالا و محموله انتخاب کنند. این امر باعث بهبود زمان و هزینههای حمل و نقل می‌شود که در نتیجه تأثیر فراوانی در توسعه اقتصادی دارد. همچنین این شیوه می‌تواند به بهبود ارتباطات و ایجاد رشد اقتصادی در مناطق مختلف کمک کند.
البته این سیستم با چالش‌هایی هم مواجه است که راهکارهایی برای آنها وجود دارد. بزرگ‌ترین چالشی که در حمل و نقل ترکیبی وجود دارد، هماهنگسازی بین زمانبندی‌ها و روش‌های مختلف حمل و نقل است. هر روش جداگانه برنامه‌ریزی خود را دارد و لازم است این زمانبندی‌ها هماهنگ شوند تا مسیرها بهینه سازی شوند و تأخیرها کاهش پیدا کنند. یکی از راهکارهای این چالش استفاده از سیستم‌های هوشمند و نرم‌افزارهای مدرن مدیریت حمل و نقل است که توسط شرکت‌های معتبر و بزرگ اعمال می‌شود.
دیگر چالشی که بر سر راه حمل و نقل چند وجهی وجود دارد، هماهنگسازی بین فرایند بارگیری و تخلیه بارها است. بهبود فرآیند بارگیری و تخلیه بارها با استفاده از تجهیزات مکانیزه، بهکار گیری روش‌های استاندارد و ارائه آموزش اصولی به کارکنان شرکت‌های حمل و نقل، می‌تواند به بهره‌وری بیشتر در این حوزه کمک کند.
نکته آخر اینکه باید برای حمل و نقل چند وجهی، تمامی قوانین و ضوابط را در نظر گرفت. زیرا برخی از محموله‌ها امکان ارسال از طریق برخی وسایل نقلیه را ندارند. یک شرکت معتبر و بنام در حوزه حمل و نقل ضمن اینکه می‌تواند خدمات تخصصی بارگیری، ارسال، انبار کردن و … را انجام دهد، مشاوره حرفه‌ای در این زمینه نیز ارائه می‌کند. در کل باید گفت امروزه روش حمل و نقل ترکیبی یک رویکرد موثر با هدف کاهش هزینه‌ها و بهبود جریان ارسال محموله در داخل کشور و فضای بین المللی مورد توجه قرار گرفته است.
تاریخچه حمل و نقل ترکیبی
تاریخچه حمل و نقل به شیوه ترکیبی نشان دهنده گذشته‌ی طولانی و پیچیده‌ای است که بشر برای انتقال محموله‌های خود پیش گرفته است. ایده حمل و نقل چند وجهی به انگلستان در دهه 1780 برمی‌گردد، زمانی که جعبه‌هایی برای جابجایی ذغال سنگ ساخته شد تا هم توسط کاکسکه‌هایی که با اسب حرکت می‌کردند و هم به وسیله کشتی‌ها حمل شوند. با گذر زمان، این صنعت توسعه یافت و پای وسایل حمل و نقل مختلفی به این صنعت باز شد.
با ساخت خطوط راه‌آهن و تاسیس شرکت‌های حمل و نقل کشتیرانی، حمل و نقل ترکیبی بین شهرها و کشورها به شدت توسعه پیدا کرد. اکنون این شیوه حمل و نقل به شکلی کاملاً مدرن و قابل اعتماد توسعه پیدا کرده است. در حال حاضر امکان استفاده از انواع وسایل نقلیه روی زمین در آسمان و دریا برای حمل و نقل بارها و مسافران وجود دارد. این روش باعث بهبود امنیت، کارآیی و سرعت تحویل محموله‌ها شده است.
بیشتر بخوانید: شرکت حمل و نقل کشتیرانی و دریایی
مزایای حمل و نقل ترکیبی
یکی از مزایای حمل و نقل چند وجهی استفاده بهینه از تمامی زیرساختهای حمل و نقلی موجود در یک کشور است. با استفاده از انواع مختلف وسایل نقلیه، محموله به بهترین شکل ممکن به مقصد خود می‌رسد. همچنین از طریق ترکیب چندین روش حمل و نقل، زمان و هزینههای تردد و حمل و نقل کاهش پیدا می‌کند. حمل و نقل ترکیبی همچنین به حفاظت از محیط زیست نیز کمک می‌کند.
با توزیع حمل و نقل بین روش‌های مختلف از ترافیک جادهای جلوگیری می‌شود و انتشار آلاینده‌های محیط زیستی کاهش می‌یابد. علاوه بر تمامی این موارد استفاده از چندین روش حمل و نقل امنیت بیشتری دارد، ریسک کمتری را متوجه سرمایه‌گذار می‌کند و از بروز حوادث غیر منتظره می‌کاهد. بنابراین با استفاده صحیح و هوشمندانه از این راهبرد، میتوان به حمل و نقل موثرتر، اقتصادی‌تر و پایدارتری دست پیدا کرد.
معایب حمل و نقل ترکیبی
هرچند حمل و نقل به شیوه ترکیبی مزایایی دارد، اما دارای معایبی نیز هست که نمی‌توان از آن چشم پوشی کرد و هر تاجر و بازرگانی پیش از انتخاب این روش باید درک و آگاهی عمیقی نسبت به مزایا و معایب آن داشته باشد.
یکی از معایب این روش حمل و نقل، هزینههای بعضا بیشتری است که باید بپردازید. اگرچه معمولا حمل و نقل دریایی ارزان‌ترین شیوه است، اما اگر قرار باشد با روش حمل و نقل هوایی ترکیب شود، بودجه بیشتری می‌طلبد. بنابراین به دلیل استفاده از چند حالت حمل و نقل، هزینههای پرداختی نیز افزایش می‌یابد. هزینههای مربوط به نوسانات قیمت سوخت بر هزینه حمل و نقل به شیوه چند وجهی تاثیر می‌گذارد و حتی ممکن است عوامل خارجی مانند مشکلات سیاسی و اقتصادی نیز بر قیمت ترانزیت کالا از برخی مرزها اثرگذار باشد.
در حمل و نقل ترکیبی، هماهنگسازی میان شیوههای مختلف ارسال بار و تنظیم زمان رسیدن محموله نیز یک چالش است. هماهنگی سیستم‌ها، زمان‌بر و هزینه‌بر است و یک کار بسیار پیچیده است که تنها متخصصانی که سال‌هاست در این عرصه فعالیت می‌کنند از پس آن بر می‌آیند. عوامل دیگری همچون خرابی وسایل نقلیه، تأخیر در ارسال و انتقال بار، لزوم استفاده از برگهها و مجوزهای جداگانه برای هر شیوه حمل و نقل، برخورداری از محدودیت‌های زمانی متفاوت در روش ارسال با وسایل نقلیه متفاوت را نیز باید به عنوان معایب این روش حمل و نقل محسوب کرد.
بیشتر بخوانید: حمل و نقل پروژه ای
ویژگی ها و نکات مهم حمل و نقل ترکیبی
از مهم‌ترین ویژگی‌های حمل و نقل ترکیبی میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
- بهره وری بالا
در حمل و نقل به شیوه ترکیبی امکان استفاده از چندین وسیله نقلیه وجود دارد، به همین دلیل با کاهش زمان جابجایی محموله و بعضا کاهش هزینههای حمل و نقل مواجه هستیم.
- امکانات گسترده
این روش به افراد و شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا از تنوع وسایل حمل و نقل استفاده کنند و بسته به نیاز خود، وسیله مناسبی را انتخاب کنند. در واقع تجار می‌توانند همه ظرفیت ترانزیتی موجود را برای سرعت بخشیدن به روند انتقال محموله به کار گیرند.
- کاهش آلودگی و ترافیک
حمل و نقل ترکیبی می‌تواند نقش بسیار موثری در کاهش آلودگی هوا و ترافیک در شهرها و مسیرهای حمل و نقل جادهای داشته باشد، زیرا با استفاده از روش ارسال بار از طریق دریا و هوا در کنار مسیرهای جادهای و ریلی، تعداد خودروهای خصوصی در جاده‌ها کم می‌شود.
- امنیت و اطمینان
وقتی محموله هم از طریق دریا، آسمان، قطار و کامیون در حال انتقال است، بیم سرقت، حوادث غیر مترقبه و یا اتفاقات آب و هوایی و آسیب رسیدن به بار به حداقل می‌رسد. بنابراین حمل و نقل چند وجهی امکان افزایش امنیت و کاهش خطرات حمل و نقل را فراهم می‌کند.
- انعطاف پذیری
حمل و نقل ترکیبی به تاجران و بازرگانان این امکان را می‌دهد تا محموله و کالاهای خود را به مقاصد دورتر و مسیرهای دشوارتر ارسال کنند.
- کاهش وابستگی ارسال محموله به یک روش خاص
حمل و نقل به روش ترکیبی با امکان استفاده از تعداد زیادی وسیله حمل و نقل، کاهش وابستگی به یک روش خاص حمل و نقل را فراهم می‌کند. بنابراین اگر مشکلی برای هر کدام از روش‌های ترانزیت کالا اتفاق بیفتد، روش دیگر جایگزین خواهد شد.
هنگامی که به حمل و نقل به شیوه ترکیبی فکر می‌کنید، باید نکاتی را در نظر بگیرید تا بتوانید بهترین راه‌حل را برای حمل و نقل کالاها پیدا کنید. در این باره تجربه نشان می‌دهد که بهتر است با کارشناسان مجرب مشورت کنید و مناسب‌ترین روش‌های حمل و نقل محموله خود را پیدا کنید تا هزینه را کاهش دهید و سرعت جابجایی را بالا ببرید.
اما دو نکته مهم وجود دارد که در حمل و نقل ترکیبی باید به آنها توجه شود:
- اول اینکه رعایت اصول ایمنی و بهداشت در حمل و نقل کالاها به روش‌های مختلف مهم است.
- و دوم اینکه باید به نوع کالا و شرایط فرآیند حمل و نقل توجه کنید.
با در نظر گرفتن موارد گفته شده و همچنین دانش و تجربه کارشناسان شرکت حمل و نقل می‌توانید بهترین راه‌حل را برای حمل و نقل چند وجهی پیدا کنید.
هزینه حمل و نقل ترکیبی
محاسبه هزینه حمل و نقل به روش ترکیبی بر اساس عوامل متعددی انجام می‌شود. اولین عامل، مسافتی است که کالاها باید برای رسیدن به مقصد طی کنند. همچنین نوع کالا و وزن آن نیز تأثیر بزرگی در هزینه حمل و نقل دارد. هزینههای مربوط به تعمیرات و نگهداری وسایل نقلیه، هزینه حمل و نقل را افزایش می‌دهد. نوع حمل و نقل نیز قیمت را تعیین می‌کند. به عنوان مثال، حمل و نقل با کامیون و در جاده هزینه کمتری نسبت به ترانزیت کالا از طریق راه‌آهن دارد. با این حال چنانچه روش‌های جابجایی بار به درستی انتخاب شوند، هزینه حمل و نقل ترکیبی کمتر از هزینه حمل و نقل واحد تمام می‌شود. از جمله دیگر عوامل مؤثر در هزینه حمل و نقل چند وجهی میتوان به هزینه بارگیری و تخلیه، بیمه، سفرهای داخلی یا بین‌المللی و هزینههای مربوط به کنترل و رصد کالاها اشاره کرد. این عوامل همگی در محاسبه هزینه حمل و نقل تأثیرگذار هستند و می‌توانند با توجه به شرايط هر کالا، متفاوت باشند.
در نهایت باید گفت نظام حمل و نقل به شیوه ترکیبی، یک روش موثر و سودمند برای انتقال کالاها و بارها در عرصه داخلی و تجارت بین الملل است. اگرچه استفاده از روش انتقال بار دریایی، باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش کارآیی می‌شود، اما این شیوه زمان‌بر است و گاهی تاجر باید سریع‌تر محموله را به مقصد برساند. دریا به‌عنوان یک بستر حمل و نقل قابل اطمینان و اقتصادی محسوب می‌شود، اما استفاده از روش‌های دیگر هم مزایای خاص خودش را دارد. به همین دلیل حمل و نقل ترکیبی با تلفیقی از شیوههای حمل و نقل از طریق جاده‌ها، راه‌آهن‌ها، هواپیما و کشتی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به این ترتیب میتوان برای هر نوع باری، بهترین راه حمل و نقل را انتخاب کرد. کارشناسان بهترین شرکت‌های حمل و نقل نقاط ضعف و مزایای هر روش ترانزیت کالا را بررسی می‌کنند تا بهترین نتیجه حاصل شود.
سوالات متداول
حمل و نقل ترکیبی یک سیستم ترانزیت است که از ترکیب چندین وسیله نقلیه و روش‌های مختلف حمل و نقل برای انتقال کالاها و محموله‌ها استفاده می‌کند.
امروزه روش حمل و نقل ترکیبی یک رویکرد موثر با هدف کاهش هزینه‌ها و بهبود جریان ارسال محموله در داخل کشور و فضای بین المللی مورد توجه قرار گرفته است.
از مزایای حمل و نقل چند وجهی میتوان به:
- استفاده بهینه از تمامی زیرساختهای حمل و نقلی موجود در یک کشور
- کاهش زمان و هزینههای تردد
- حفاظت از محیط زیست
- جلوگیری از ترافیک جادهای
- و امنیت بیشتر
اشاره کرد.
از معایب حمل و نقل ترکیبی میتوان به:
- هزینه بیشتر ارسال بار
- دشواری هماهنگسازی میان شیوههای مختلف ارسال بار
- تأخیر در ارسال و انتقال بار
- لزوم استفاده از برگهها و مجوزهای جداگانه برای هر شیوه حمل و نقل
اشاره کرد.
4 پاسخ
خیلی ممنونم برای مقاله خوبتون. من فرم رو پر کردم میشه زودتر باهام تماس بگیرید؟
خواهش می کنم بله حتما آقای صدر
سلام بر تیم حرفه ای لیان ویسمن
شما حمل ترکیبی ریلی و هوایی هم ساپورت می کنید و دارید؟ من بار رو از یه شهر سنگاپر میخوام بفرستم ایران
سلام وقت بخیر بله حمل ترکیبی به روش های مختلف دریایی، زمینی، هوایی و ریلی انجام میشه. می تونید تماس بگیرید و مشخصات بار رو بگید تا راهنمایی دقیق تر کنیم.