دموراژ گمرکی چیست؟

برخلاف دموراژ که جریمه دیرکرد بود، دیسپچ پاداشی است که در‌صورت تحویل پیش از موعد کانتیتر، تخلیه و انجام امور ترخیص در گمرک سریع‌تر از زمان معین شده یا همان فری تایم، به صاحبان کالا و تجار داده می‌شود. همه قرار و مدارهای مربوط به حمل کالا، مسئولیت تاخیرها و دیرکردها، مسئولیت خسارت و سایر جزئیات باید در قرارداد بین خریدار و فروشنده به‌طور دقیق نوشته شود.

قوانین مربوط به تجارت بین‌الملل در مجموعه اصطلاحاتی ذکر شده که اینکوتِرمز گفته می‌شود. اینکوترمز (Incoterms) خلاصه شده عبارت سه کلمه‌ای International Commercial Terms، به معنای اصطلاحات تجاری بین‌الملل است. مسئولیت و تعهد خریدار و فروشنده (واردکننده و صادرکننده کالا)، در قواعد اینکوترمز آمده است.

بیشتر بخوانید: تعرفه گمرکی

در صادرات و واردات محموله‌های بزرگ دریایی، معین می‌شود که وظیفه حمل‌ونقل برعهده خریدار است یا فروشنده. اینکوترمز در مورد حمل کالا، بسته به اینکه مسئولیت آن بر عهده خریدار باشد یا فروشنده، دو قاعده را تعریف می‌کند، که در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم.

قاعده FOB

در قاعده FOB، مسئولیت حمل کالا برعهده خریدار است. به‌عبارت دیگر،‌ خریدار موظف است همه امور مربوط به اجاره کردن و تهیه کانتینر، قرارداد با شرکت‌های حمل‌ونقل، تخلیه و تحویل کانتینر را انجام دهد و همه هزینه‌ها و جبران خسارت بر عهده خریدار است. FOB مخفف عبارت Free On Board است و معنای آن این است که از لحظه عبور محموله از روی عرشه کشتی فروشنده دیگر وظیفه‌ای در قبال آن ندارد و همه امور به خریدار یا صاحب کالا محول می‌شود. دموراژ و دیسپچ نیز توسط خریدار پرداخت یا دریافت می‌شود.

قاعده CFR

در قاعده CFR که مخفف Cost and Freight‌ به معنای هزینه و کرایه حمل است،‌ مسئولیت حمل بر عهده فروشنده است و باید ارسال کالا و تحویل آن در مقصد و همینطور هزینه‌ها و مسئولیت خسارت را تا پیش از ترخیص کالا تقبل کند. چون در این قاعده دموراژ و دیسپچ برای فروشنده منظور می‌شود، خریدار موظف است هرچه سریع‌تر نسبت به ترخیص کالا اقدام نماید تا فروشنده متحمل ضرر نگردد. برای جلوگیری از هرگونه مشکل و درگیری در این مورد بین فروشنده و خریدار،‌ در صورتی که قرار است از این قاعده استفاده شود، بهتر است هنگام عقد قرارداد جبران خسارت ناشی از تاخیر در انجام امور ترخیص نوشته شود تا فروشنده متضرر نشود.