تفاوت بارنامه و راهنامه، یکی از اساسی ترین مسائلی است که باید در حوزه تجارت بین الملل با آن آشنا باشید. همان گونه که می دانید، برای واردات کالا به داخل کشور به صنعت حمل و نقل نیاز دارید. بنابراین آشنایی با اصطلاحات رایج این صنعت، سبب سهولت در این امر خواهد شد.
تفاوت بارنامه و راهنامه نیز از اصلی ترین موضوعاتی است که در این زمینه مطرح می شود. گاهی ممکن است به سبب شباهت، این دو واژه جای یکدیگر به کار برده شوند که امری اشتباه است؛ زیرا تفاوت بارنامه و راهنامه در باطن، بسیار بیشتر از آن است که بخواهند به جای یکدیگر به کار روند.
در این بخش قصد داریم به مفاهیمی چون بارنامه، راهنامه و تفاوت های این دو بپردازیم. چنان چه قصد ورود به دنیا تجارت بین الملل را دارید یا به تازگی در این مسیر گام برداشته اید، تا انتخا ما را همراهی کنید.
بارنامه چیست؟
بارنامه، سندی است که توسط شرکت حمل و نقل برای فرستنده بار صادر می شود. این سند شامل اطلاعات کاربردی و مهم ارسال از جمله مشخصات کالا، مشخصات فرستنده و دریافت کننده، هزینه بیمه، کمیسیون، ارزش کالا، وزن و تعداد آن است.
بارنامه، نشان دهنده توافق میان خریدار و فروشنده در شیوه ارسال کالا است. در واقع میتوان گفت بارنامه، سندی قانونی برای حمل و نقل محسوب میشود که در صورت بروز هر گونه مشکل، مورد پیگرد قانونی قرار می گیرد. لازم به ذکر است چنان چه این سند به شیوه ای صحیح و اصولی تدوین و تنظیم شود، امکان سرقت آن از بین می رود.
به طور معمول، بارنامه، همراه با بار ارسال می شود و باید توسط فرستنده، نماینده خریدار در زمان حمل و خریدار، امضا شود.
بارنامه، یکی از مهم ترین اسناد حمل و نقل به شمار می رود. اهمیت این سند به آن دلیل است که مالکیت خریدار را نسبت به محموله اثبات می کند. به همین سبب، تمامی جزییات مندرج در بارنامه باید به صورت دقیق و صحیح باشد.
شماره بارنامه چند رقمی است
شماره بارنامه یک شناسه یکتا و عددی است که برای شناسایی و پیگیری هر محموله در فرآیند حمل‌ونقل استفاده میشود. این شماره بسته به نوع بارنامه (زمینی، هوایی، دریایی) و سیستم‌های شرکت حمل‌ونقل می‌تواند بین ۸ تا ۱۳ رقم داشته باشد. به عنوان مثال، در بارنامه‌های هوایی (Air Waybill)، معمولاً شماره‌ای ۱۱ رقمی استفاده میشود که سه رقم اول نشان‌دهنده کد شرکت هواپیمایی و هشت رقم بعدی شماره پیگیری محموله هستند.
در بارنامه‌های زمینی و دریایی، ساختار شماره بارنامه می‌تواند متفاوت باشد و معمولاً بین ۸ تا ۱۲ رقم دارد. برخی شرکت‌های حمل‌ونقل نیز از حروف و اعداد ترکیبی برای اختصاص دادن شماره‌ای یکتا به هر بارنامه استفاده می‌کنند. این شماره نقش کلیدی در رهگیری کالا، ثبت اطلاعات در سامانه‌های گمرکی و صدور اسناد تکمیلی دارد و بدون آن امکان استعلام وضعیت بار یا پیگیری حقوقی محموله وجود ندارد.
استعلام بارنامه
انواع بارنامه
بارنامه دارای انواع مختلفی است که با توجه به نوع حمل و نقل، انتخاب می شوند:
- بارنامه هوایی
بارنامه هوایی، یکی از انواع بارنامه ها به شمار می رود که هنگام حمل و نقل هوایی صادر می شود. مطابق شرایط این بارنامه، فرستنده می تواند آدرس و نام تحویل گیرنده بار را پیش از فرود آمدن هواپیما در فرودگاه مقصد تغییر دهد. در صورت فرود آمدن دیگر امکان تغییر این موارد وجود ندارد.
- بارنامه دریایی
بارنامه دریایی، هنگام حمل و نقل کالا با کشتی صادر می شود. در این بارنامه علاوه بر اطلاعات بار، اطلاعات کشتی و نام بندر مورد نظر نیز درج شده است.
بر اساس قوانین بارنامه دریایی، هیچ یک از مسئولین بنادر اجازه ندارند بار های بنادر دیگر را در بنادر دیگر ترخیص کنند.
بارنامه دریایی با توجه به انواع مختلفی که دارد به چند نوع تقسیم می شود:
بارنامه (On Deck)برای بار های روی عرشه کشتی
بارنامه (On Board)برای بار های داخل انبار کشتی
- بارنامه ریلی
بارنامه ریلی هنگام ارسال بار با قطار و سیستم حمل و نقل ریلی صادر می شود. در این بارنامه، تمامی اطلاعات کالا و واگنها به صورت دقیق و جزیی درج شده است.
- بارنامه کامیون
حمل و نقل زمینی، یکی از پرطرفدارار ترین شیوه های ارسال بار است که این ارسالی ها اغلب به وسیله کامیون ها جا به جا می شوند.
بارنامه کامیون باید توسط ارسال کننده، گیرنده و باربری امضا شود. صدور نسخه دیگری از این سند که برای گمرک، ترخیص و بین راه مورد استفاده قرار می گیرد توسط راهداری حمل و نقل جاده ای انجام می شود.
- بارنامه پستی
بارنامه پستی نیز از دیگر انواع بارنامه است که ارسال کالا به وسیله پست انجام می شود. در این روش ارسال، اطلاعات بار در قالب بارنامه ارائه می شود.
برخی از شرکت ها علاوه بر ارائه بارنامه کاغذی، به صورت پیامکی نیز آن را برای مشتریان خود اراسل می کنند.
- بارنامه سراسری
عدم وجود فرودگاه در برخی از شهر ها سبب می شود تا ارسال و جا به جایی بار ها به چند روش انجام شود. بر اساس این نیاز، بارنامه سراسری ایجاد شد که طی آن، بارنامه با عوض شدن وسیله حمل و نقل به حامل بعدی انتقال می یابد تا به مقصد مورد نظر برسد.
- بارنامه حمل مرکب فیاتا
بارنامه حمل مرکب فیات، مشابه بارنامه سراسری است با این تفاوت که اطلاعات با جزییات و شفافیت بیشتری در آن درج شده اند. بدین صورت که اطلاعات وسایل حمل و نقل و مقصد بعدی باید به طور واضح در آن ذکر شود.
- بارنامه رسید پستی
این بارنامه توسط شرکت پست برای بارهایی صادر می شود که توسط پست پیشتاز ارسال می شوند. در این بارنامه یک شماره 10 الی 20 رقمی درج شده است که افراد می توانند از طریق آن وضعیت بار های خود را پیگیری کنند.
وجود بارنامه در حمل و نقل، اهمیت بسیاری دارد. در ادامه به برخی از مهم ترین مزایای استفاده این سند اشاره خواهیم کرد.
- اطلاعات دقیق
در بارنامه، مشخصات دقیق کالا درج شده است که اطلاعات جزیی از بار را در اختیار دو طرف معامله قرار می دهد.
- سهولت در امور گمرکی
از دیگر مزایای وجود بارنامه، سهولت در امور گمرکی است. از آن جایی که بارنامه، سندی رسمی برای گمرک محسوب می شود، با ارائه آن می توان به راحتی روند کار های گمرکی را سرعت بخشید.
در صورت عدم ارائه بارنامه به گمرک، ممکن است مشکلاتی از جمله هزینه بیشتر جا به جایی و تاخیر در تحویل ایجاد شود.
- پیش بینی هزینه ها
با استفاده از بارنامه، تمامی هزینه های حمل و نقل بار مشخص می شود و افراد می توانند برنامه ریزی بهتری جهت جا به جایی بار ها داشته باشند.
- پیش بینی تحویل بار
از آن جایی که زمان دقیق تحویل بار در بارنامه قید شده است، افراد می توانند برنامه های خود را بر اساس آن اولویت بندی کنند.
بیشتر بخوانید: اینکوترمز FCA
راهنامه چیست؟
راه نامه چیست؟ راهنامه، سندی است که اطلاعات مهمی درباره محموله و بار در آن درج شده است. این سند، توسط حمل کننده یا راننده صادر می شود.
راهنامه در طول سفر با بارها ارسال می شود و باید تا زمان رسیدن کالا به مقصد از آن نگه داری شود. این سند به عنوان برگه رسیدی برای حمل کننده است که پس از تحویل بار به مقصد به وی داده می شود.
راهنامه به عنوان سندی در حمل و نقل به شمار می رود که قابل انتقال به دیگری نیست و تمامی مسئولیت های بار از ابتدا تا رسیدن به مقصد بر عهده حامل آن خواهد بود.
در این سند، اطلاعاتی چون نام حامل بار، نام صاحب بار، ویژگی های بار و هزینه های توافق شده حمل بار درج شده است و صاحب کالا می تواند بار را به وسیله آن پیگیری کند. خریدار یا مالک کالا با در دست داشتن راهنامه می تواند مراحل ترخیص بار از گمرک را با سرعت بالاتری انجام دهد و در وقت صرفه جویی کند.
البته نکته منفی در رابطه با راهنامه آن است که از طرف بانک ها و موسسه ها به عنوان سند، پذیرفته نخواهد شد.
راهنامه هنگامی در صنعت حمل و نقل کاربرد دارد که بحثمالکیت در میان نباشد. بدین صورت هر گاه بخواهند فروشنده را از مالکیت عزل کنند، می توانند از راهنامه استفاده کنند.
راهنامه ها که به طور معمول، اطلاعات مهمی از بار را ارائه می دهند، دارای انواع مختلفی هستند:
- راهنامه عمومی، مناسب استفاده دو یا چند بار در یک سند
- راهنامه بیراهه، مناسب استفاده محموله های جدا شده از سند
- راهنامه بین خطی، مناسب حمل و نقل توسط دو یا چند حامل
بیشتر بخوانید: صادرات و واردات مواد شیمیایی
تفاوت های اصلی بارنامه و راهنامه
تفاوت بارنامه و راهنامه در آن است که بارنامه، قابلیت پشت نویسی و مالکیت دارد، در حالی که راهنامه از هیچ یک از این ویژگی ها پشتیبانی نمی کند.
بارنامه توسط فروشنده یا شرکت باربری، جهت ارسال کالا صادر می شود و مالکیت صاحب بار را نشان می دهد در حالی که راهنامه، تنها سند اطلاعاتی محموله محسوب می شود.
تفاوت بارنامه و راهنامه نه تنها در این امور، بلکه در موارد دیگری چون انتقال سند نیز مشاهده می شود. بارنامه، سندی است که می توان آن را در ازای پرداخت پول به شخص حقیقی یا حقوقی دیگری انتقال دارد. در صورتی که راهنامه چنین امکاناتی ندارد.
در حقیقت می توان گفت راهنامه سندی است که همراه با بار فرستاده می شود تا خریدار از سلامت کالا ها در مقصد اطمینان یابد. پس از آن تحت عنوان رسید به حامل بار داده می شود. در حالی که بارنامه، به صورت جداگانه برای خریدار ارسال می شود و سندی رسمی محسوب می شود.
از اصلی ترین تفاوت بارنامه و راهنامه می توان به این نکته اشاره کرد که بارنامه، سند رسمی تجاری است که توسط مقامات قانونی مورد پذیرش واقع می شود. در حالی که راهنامه سند اطلاعاتی کالا است که برای اطلاع از سلامت کالا به همراه بار ارسال می شود.
برای درک بهتر این مسئله به مثال زیر توجه کنید:
فرض کنید یک شرکت تجاری می خواهد کالاهای خود را به کشوری دیگر ارسال کند. در مرحله نخست برای انتقال این بارها، بارنامه صادر می شود و اطلاعات مهم محموله در آن درج می شود. پس از آن یک راهنامه نیز صادر می شود تا افراد بتوانند وضعیت کالای خود را در طول مسیر، تا زمان رسیدن به مقصد، پیگیری کنند.
مهم ترین تفاوت بارنامه و راهنامه
مهم ترین و اصلی ترین تفاوت بارنامه و راهنما در آن است که بارنامه سند مالکیت کالا به شمار می رود در حالی که راهنامه، مالکیت کالا را نشان نمی دهد.
راهنامه، سندی جهت اثبات عقد قرارداد حمل و بارگیری کالا محسوب می شود که در نهایت به عنوان رسید دریافت محموله به حامل کالا یا راننده تحویل داده می شود.
قوانین مهم برای بارنامه
از آن جایی که بارنامه ها به عنوان سندی برای حمل و نقل مورد استفاده قرار می گیرند، قوانین و مقررات خاصی دارند. لازم به ذکر است علاوه بر شرکت های حمل و نقل، فروشنده و خریدار نیز مشمول قوانین مهم بارنامه می شوند.
مهم ترین قوانین بارنامه برای خریدار یا وارد کننده
- تخلیه به موقع بار ها جهت جلوگیری از پرداخت حق توقف
- پرداخت کرایه مندرج در بارنامه به حامل بار
مهم ترین قوانین بارنامه برای فروشنده یا فرستنده کالا
- اعلام آدرس دقیق و کامل محل بارگیری محموله و تخلیه آن در مقصد مورد نظر
- پرداخت کرایه به حامل یا شرکت حمل کننده محموله
- انجام به موقع بارگیری محموله جهت جلوگیری از ضرر و زیان های مالی
- درج اطلاعات دقیق از کالا مانند وزن، تعداد و نوع بار
- تخلیه به موقع محموله ها
مهم ترین قوانین بارنامه برای راننده
- بارگیری به موقع محموله یا محموله های ارسالی
- حفظ و نگه داری محموله ها تا زمان تخلیه در مقصد
- رساندن محموله ها به مقصد در زمان مشخص
- حضور به موقع هنگام تخلیه بار ها
- حفظ بارنامه در طول مسیر رسیدن بار به مقصد
مهم ترین قوانین بارنامه برای شرکت های حمل و نقل یا صادر کننده
- دریافت مجوز های عبور
- تعیین ضوابط بارنامه
- صدور سند تحت پوشش بیمه
- صدور بارنامه جهت ارسال بار از کشور مبدا به کشور مقصد
قوانین مهم برای راهنامه
راهنامه نیز همانند بارنامه از مجموعه قوانینی تشکیل شده است که هر یک برای تمامی فعالیت های حمل و نقل از جمله حمل مسافر، حمل کالا و حمل وسایل نقلیه مورد استفاده قرار می گیرند.
مهم ترین قوانین ذکر شده در راهنامه عبارتند از:
- درج قوانین و مقررات بین المللی مرتبط با حمل کالا
- چگونگی ترانزیت و ترخیص کالا از گمرک
- تعیین روش های پرداخت حمل و نقل
- ذکر روش های حمل و نقل ( حمل و نقل دریایی، هوایی، جاده ای و راه آهن)
- چگونگی روش های بسته بندی و نگهداری کالا
- امور مرتبط با بیمه حمل و نقل
تفاوت بارنامه و cmr
بارنامه حمل و نقل هوایی
بارنامه حمل و نقل زمینی
سوالات متداول
بارنامه، سندی است که توسط شرکت حمل و نقل برای فرستنده بار صادر می شود. این سند شامل اطلاعات کاربردی و مهم ارسال از جمله مشخصات کالا، مشخصات فرستنده و دریافت کننده، هزینه بیمه، کمیسیون، ارزش کالا، وزن و تعداد آن است.
راهنامه، سندی است که اطلاعات مهمی درباره محموله و بار در آن درج شده است. این سند، توسط حمل کننده یا راننده صادر می شود. این سند همراه با بار ارسال می شود و در نهایت پس از رسیدن بار به مقصد تحت عنوان رسید به حامل بار یا راننده تحویل داده می شود.
مهم ترین و اصلی ترین تفاوت بارنامه و راهنما در آن است که بارنامه سند مالکیت کالا به شمار می رود در حالی که راهنامه، مالکیت کالا را نشان نمی دهد.
راهنامه، سندی جهت اثبات عقد قرارداد حمل و بارگیری کالا محسوب می شود که در نهایت به عنوان رسید دریافت محموله به حامل کالا یا راننده تحویل داده می شود.
آخرین دیدگاه‌ها