صنعت حمل و نقل بین‌المللی، یکی از حوزه‌های حیاتی در اقتصاد جهانی است. در این صنعت، انتقال کالاها و محمموله‌های گوناگون به نقاط مختلف جهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در صنعت حمل و نقل بین‌المللی، دو اصطلاح پرکاربرد را در بخش‌های مختلف زیاد می‌شنویم. کریر و فورواردر، واژه‌هایی هستند که در صادرات و واردات کالاها استفاده می‌شوند. برای اینکه فرق کریر و فورواردر را بدانیم، باید ابتدا مفاهیم این دو را کاملا توضیح دهیم. در این مطلب به تفصیل در مورد تعاریف این دو و تفاوت کریر و فورواردر و وظایف آن‌ها خواهیم گفت.
کریر چیست؟
در صنعت حمل و نقل بین‌المللی، کریر Carrier ، شرکتی است که انتقال بارها و محموله‌های مختلف از کشور مبدا به کشور مقصد را بر عهده دارد. به بیان بهتر، شرکت‌هایی که وظیفه حمل و نقل فیزیکی کالاهای مختلف با وسایل نقلیه خود را دارند، کریر نامیده می‌شوند. شرکتهای کریر، مالک وسایل نقلیه‌ای مانند کشتی، هواپیما، کامیون و تمام وسایل نقلیه ریلی و جادهای، هستند. پس می‌توان گفت شرکتهای کشتیرانی، ایرلاین‌های مختلف، شرکتهای مرتبط با حمل و نقل جادهای و ریلی همه زیر مجموعه‌های شرکتهای کریر هستند. کریرها باید زیر نظر قانون کشور خود و قوانین بین‌المللی باشند. از مزایای کریر در حمل و نقل بین‌المللی می‌توان به حفظ ترتیب بارگیری و تخلیه بارها، کاهش احتمال خسارت به کالاها و اطمینان از رسیدن بار به مقصد، بدون خسارت و مشکل اشاره کرد. با بررسی وظایف شرکت کریر، می‌توان تفاوت کریر و فورواردر را فهمید.
وظایف کریر
شرکتهای کریر عملیات حمل و نقل را از ابتدا تا انتها تنظیم و مدیریت می‌کنند تا کالاها بدون هیچ مشکلی به مقصد برسند. وظایف اصلی یک شرکت کریر در صنعت حمل و نقل عبارتند از:
- برنامه‌ریزی حمل و نقل: شرکتهای کریر در ابتدای کار تمامی مراحل حمل و نقل را برنامه‌ریزی می‌کنند. این مراحل شامل تعیین زمانبندی، مشخص کردن مسیر، تعیین وسیله‌های نقلیه مناسب برای جابه‌جایی بار، و انجام محاسبه‌های لازم برای بهینه‌سازی هزینه‌ها و زمان حمل و نقل است. این یک تفاوت کریر و فوروارد است که در ادامه بیشتر در مورد آن خواهیم گفت.
- صدور بارنامه: تمامی مراحل مربوط به بررسی کالا و تنظیم بارنامه، از وظایف کریر است.
- بارگیری و تخلیه: شرکتهای کریر مسئول بارگیری کالاها از کشور مبدا و تخلیه آن‌ها در کشور مقصد هستند. تمامی موارد مربوط به بسته‌بندی کالا، بارگیری، تخلیه و دپوی موقت کالاها زیر مجموعه همین بخش هستند. شرکت کریر باید بر تمامی این مراحل نظارت داشته باشد.
- مدیریت اسناد: کریر موظف است تمامی اسناد و مدارک مربوط به کالا و حمل و نقل آن را جمع‌آوری کند. این مدارک شامل اسناد مالی، بیمه‌نامه، بارنامه، گواهینامههای لازم و مدارک گمرکی است.
- آشنا بودن به تمامی مسیر: شرکت کریر باید با تمامی کشورهای مسیر حمل و نقل کالا و قوانین آن‌ها آشنا باشد. هر کشور ممکن است قوانین خاصی برای عبور هر نوع کالایی از کشور خود داشته باشد. در این صورت مشکلی در طول مسیر پیش نخواهد آمد.
- پیگیری و اطلاع‌رسانی: شرکت کریر باید در طول مسیر حمل و نقل کالا، پیگیری‌های لازم را انجام داده و اطلاعات دقیق از وضعیت کالا را به اطلاع مشتری برساند. در صورت وجود تاخیر یا هر مشکل دیگر باید مراتب را به مشتری اطلاع داده و تدابیر لازم را با هماهنگی او انجام دهند.
- تشریفات گمرکی و ترانزیت: برای انتقال کالا از یک کشور به کشور دیگر باید تشریفات گمرکی و ترانزیت انجام شود. در صورتی‌که تمامی مراحل به‌درستی انجام شود، کالا با سرعت بیشتری به کشور وارد یا از مرز خارج می‌شود. هماهنگی این موارد نیز از وظایف کریر است.
- پیشگیری از خسارت و ضرر: شرکتهای کریر تلاش می‌کنند تا مانع ایجاد خسارت‌های احتمالی به کالاها در طول روند حمل و نقل باشند. این امر به‌خصوص برای حمل کالا با کشتی بسیار حائز اهمیت است. به دلیل مشکلات آب و‌هوایی و مسیر دریایی، ممکن است کالاها در معرض خطرهای مختلف باشند. با وجود تدابیر ایمنی لازم، احتمال این اتفاق به صفر نزدیک می‌شود.
- تأمین وسایل نقلیه لازم: یکی دیگراز وظایف کریر، تامین وسایل نقلیه مناسب و منابع مورد نیاز برای حمل و نقل کالاها است. با توجه به نوع بار، این وسایل شامل : کشتی، هواپیما، قطار، کامیون، تریلر و دیگر تجهیزات مربوط به لوازم نقلیه هستتند. تفاوت کریر و فورواردر در این قسمت هم دیده می‌شود. شرکت فورواردر مسئولیتی برای انتخاب وسیله حمل و نقل ندارد.
- مدیریت ریسک و تأمین بیمه: با وجود تمامی تمهیداتی که کریر در نظر می‌گیرد، باز هم امکان وجود ریسک‌های مختلف و اتفاقهای پیش‌بینی‌نشده وجود دارد. کریر وظیفه دارد که با مدیریت صحیح ریسک این احتمالات را کم کرده و با قرادادهای بیمه‌ی مناسب، برای تامین خسارتها آماده باشد. در صورت بروز حادثه، شرکت کریر باید غرامت‌های لازم را پرداخت کند.
- نظارت بر فرآیند ارسال و تحویل: تمامی مراحل ارسال و تحویل کالا و ضمانت سلامت کالا در این مسیر بر عهده شرکت کریر است. تمامی مسئولیت‌های مفقودی یا آسیب به کالا هم با این شرکت خواهد بود.
- پایبندی به قوانین: شرکت کریر باید به تمامی قوانین مربوط به حمل و نقل بین‌المللی واقف بوده و تمامی آن‌ها را رعایت کند.
فورواردر چیست؟
در صنعت حمل و نقل به شرکتی که به‌عنوان واسطه میان خریدار و شرکتهای کریر هستند، فورواردر Forwarder گفته می‌شود. این شرکت وظیفه دارند که کالا را از مشتری خود در هر کشوری دریافت کرده و آن‌را به‌صورت کاملا سلامت به کشور مقصد برسانند. در این مسیر، فورواردر از کریر برای حمل و نقل کالا کمک می‌گیرد. شرکت فورواردر برای حمل و نقل کالا از راه‌های زمینی، ریلی، هوایی و دریایی کمک می‌گیرد. این شرکت‌ها معمولا با شرکتهای کریر قرارداد دارند و با هم در تعامل هستند. مسئولیت فورواردر کسب اطلاعات کامل از مشتری و انجام تمامی مراحل بعدی و سپس پاسخ‌گو بودن به اوست. تفاوت کریر و فورواردر در نوع وظایف این دو هم دیده می‌شود.
بیشتر بخوانید: کنوانسیون های بین المللی دریایی
وظایف فورورادر
- مشاوره و توجیه: پیش از شروع روند حمل و نقل بار، فورواردر به مشتریان خود مشاوره‌های لازم را می‌دهد. شرکت فورواردر بهترین مسیرها، روش‌های حمل و نقل، انوع بیمه، روش‌های بسته‌بندی، روش‌های تخلیه و بارگیری و تشریفات گمرکی را در اختیار مشتری می‌گذارد و بعد از دادن مشاوره، انتخاب را به او واگذار خواهد کرد.
- برنامه‌ریزی حمل و نقل: وظیف دیگر شرکت فورواردر، برنامه‌ریزی و تنظیم جزییات حمل و نقل کالاها است. این برنامه‌ریزی شامل زمانبندی بارگیری و تخلیه، مراحل بارگیری و تخلیه و انتخاب وسیله مناسب برای حمل و نقل از کشورهای مبدا و تحویل به کشورهای مقصد است.
- عقد قرارداد با شرکت کریر: وظیفه دیگر شرکت فورواردر، عقد قرارداد با شرکت کریر است.
- جمع‌آوری مدارک لازم برای حمل و نقل کالا: جمع آوری مدارک لازم برای حمل و نقل کالا از دیگر وظایف شرکت فورواردر است. این مدارک شامل مدارک مالی، اسناد و گواهینامههای مربوط به کالا، بیمه‌نامه‌‌ها، بارنامه، و اوراق مربوط به ترانزیت و گمرک است.
- ترجمه و تطبیق مدارک: اگر حمل و نقل بین کشورهایی با زبان‌ها و قوانین متفاوت انجام شود، فورواردر وظیفه ترجمه مدارک و گواهی‌نامه‌ها و تطبیق آن‌ها با قوانین و مقررات کشور مقصد را دارد.
- اخذ مجوزهای لازم: در برخی موارد، حمل و نقل کالاها نیاز به مجوزهای خاصی دارند. شرکت فورواردر وظیفه گرفتن این مجوزها را از مراجع مربوط دارد.
- پیگیری: وظیفه دیگر فورواردر، پیگیری موقعیت کالا در طول مسیر حمل و نقل است. فورواردر موظف است در صورت بروز اتفاقهای ناگهانی، اقدامات لازم را برای سهولت کار و کاهش خسارت‌های احتمالی انجام دهد.
- ارتباطات و اطلاع‌رسانی: شرکت فورواردر موظف است که به مشتریان خود اطلاع‌رسانی مرتب در مورد وضعیت کالاها، تاخیرها، تغییرات و مسائل مربوط به حمل و نقل را داشته باشد.
- مدیریت ریسک و مسائل مربوط به بیمه: شرکت فوروارد همواره در تلاش است تا با مدیریت صحیح، احتمال ریسک‌های مختلف را به حداقل برساند. در این راستا، فورواردر از طریق بیمه‌نامه‌های مختلف برای جبران خسارت‌های لازم نیز به موقع عمل می کند.
- پیشگیری از مشکلات گمرک: معمولا گمرک‌ها در هر کشوری، قوانین و ضوابط خاص خود را دارند. در عین حال مشکلات مختلفی هم می‌تواند در زمان تخلیه یا بارگیری در گمرک پیش بیاید. فورواردر وظیفه دارد که مانع بروز این مشکلات شده و در صورت وقوع، تمهیدات لازم را به عمل آورد.
- میانجیگری‌های لازم: در صورت بروز اختلاف میان شرکت حمل و نقل و مشتری، وظیفه فورواردر، میانجیگری در این زمینه و از بین بردن مشکلات است.
تفاوت کریر و فورواردر
بعد از توضیح معانی و وظایف کریر و فورواردر حالا باید ببینیم فرق کریر و فورواردر چیست. وقتی معانی این دو شرکت را می‌‌خوانیم، شباهت‌های زیادی بین این دو می‌بینیم. اما تفاوت کریر و فورواردر در نوع وظیفه این دو در قبال حمل و نقل کالا است. در واقع کریر مالک وسیله نقلیه‌ای است که برای حمل و نقل از آن استفاده می‌شود. در مقابل، فورواردر شرکتی است که با استفاده از این لوازم نقلیه، محموله را جابه‌جا می‌کند. در واقع تفاوت کریر و فورواردر این است که شرکت فورواردر مالک وسیله نقلیه نیست و برای جابه جایی بار باید با شرکت کریر همکاری کند. در واقع تاجران برای حمل و نقل بار خود هم به شرکت کریر نیاز دارند و هم به شرکت فورواردر.
دیگر تفاوت کریر و فورواردر این است که فورواردر به‌عنوان یک واسطه میان کریر و گیرنده یا فرستنده کالا عمل می‌کند. به این ترتیب شرکت فورواردر هیچ مسئولیتی در قبال جابه‌جایی فیزیکی کالا ندارد. این بخش وظیفه شرکت کریر است. در واقع کریر به‌عنوان مسئول قانونی حمل و نقل، باید مسئولیت فیزیکی کالا را برعهده داشته باشد. فرق کریر و فورواردر این است که مسئولیت قانونی کریر از فورواردر بیشتر است. با توجه به تفاوت کریر و فورواردر، متوجه می‌شویم که هرکدام در هر بخش از روند حمل و نقل کالا، نقشی مهم دارند.
بیشتر بخوانید: تفاوت کارگو و فریت بار
تفاوت کریر و فورواردر در روند سفارش
فرض کنید که شما قرار است یک محموله بزرگ از لوازم خانگی را از کشوری دیگر به ایران وارد کنید. به این منظور باید ابتدا به سراغ یکی از شرکتهای فورواردر بروید. این شرکت‌ها بعد از بررسی نوع بار و مشخصات آن، ابتدا از شما مجوزهای لازم برای این کار را می‌خواهند. اگر مجوزی نداشته باشید، شرکت فورواردر مجوزهای لازم برای کالای شما را دریافت می‌کند. سپس تمامی هزینه‌های حمل و نقل را اعلام می‌کند. این هزینه‌ها شامل هزینه وسیله نقلیه حمل و نقل کالا، بسته‌بندی، هزینه‌های مالیات و عوارض گمرکی، بیمه‌نامه، هزینه‌های مربوط به تخلیه، بارگیری و انبارداری و سایر هزینه‌ها است. در مرحله بعد، شرکت فورواردر با یک شرکت کریر قرارداد می‌بندد. حالا نوبت به بسته‌بندی و جمع‌آوری کالا است. شرکت فورواردر تمامی اطلاعات لازم برای پیگیری بار را به مالک کارگو می‌دهد. حالا کالا به گمرک تحویل داده می‌شود.
از این قسمت وظیفه کریر آغاز می‌شود. بعد از بررسی مستندات و مدارک و گواهینامههای مربوط به کالا، بارنامه کالا صادر می‌شود. سپس کالا در فرودگاه، بندر یا ایستگاه قطار بارگیری شده و به سمت ایران حرکت می‌کند. در این میان شرکت کریر باید مدارک مربوط به بیمه اجناس در وسیله نقلیه و مدارک گمرکی را نیز آماده کند. این شرکت در قبال دیر رسیدن یا مفقود شدن محموله شما مسئول خواهد بود. به این ترتیب کالا در مقصد ایران تحویل شرکت فورواردر شده و این شرکت مسئولیت تحویل کالا به گمرک ایران را نیز انجام داده و به پایان قرارداد خواهید رسید. بعد از آن باید با کمک یک شرکت ترخیص‌کار، کالای شما از گمرک خارج شود. با این توضیح، تفاوت کریر و فورواردر بیشتر مشخص می‌شود.
سوالات متداول
مسئولیت رسیدن کالا به مقصد کاملا بر عهده شرکت کریر است. در صورت بروز هر حادثه‌ای، این شرکت باید تمامی خسارتها را جبران کند.
انتخاب شرکتهای معتبر اولین و منطقیترین کاری است که یک تاجر باید انجام دهد. اما واقعیت این است که اتفاقهای غیرقابل پیشبینی در هر مکانی امکان رخ دادن دارند. پس باید قدرت ریسک داشت. شرکتی که پاسخگوی خسارت احتمالی شماست، شرکت کریر است نه فورواردر.
این موضوع بستگی زیادی به حجم و وزن بار دارد. اگر حجم بار خیلی زیاد باشد، چاره‌ای جز حمل با کشتی وجود ندارد. از طرفی امکان جابه‌جایی محموله‌های پرخطر هم با هواپیما وجود ندارد. پس فورواردر در این زمینه تنها می‌تواند مشاوره‌های لازم را به شما بدهد.
آخرین دیدگاه‌ها