در اقتصاد جهانی امروز، حمل و نقل کالا به کشورهای مختلف یکی از جنبه های مهم تجارت بین المللی محسوب می شود. از کشتی های باری و هواپیما گرفته تا کامیون و قطار، روش های مختلفی برای حمل و نقل کالا در سطح بین المللی وجود دارد. در این مقاله، به بررسی برخی از رایج ترین روش های حمل و نقل بین المللی کالا و مزایا و معایب آن ها می پردازیم.
سعی می کنیم تا در این مقاله دید وسیع تری را درباره روش های حمل و نقل بین المللی کالا در اختیار شما قرار دهیم.
آشنایی با کشتی نفتکش
کشتی نفتکش کاربردی ترین وسیله برای جا به جایی نفت خام است. البته نفت خام از راه های دیگری مانند لوله های انتقال نفت هم به کشورهای گوناگون انتقال می یابد؛ اما همه کشورها مرز زمینی با یکدیگر ندارند؛ پس هنوز هم اصلی ترین راه انتقال نفت خام از کشور مبدأ به سرزمین های مختلف کشتی های نفتکش هستند. کشتی های نفتکش دارای مخزن ها یا تانکرهایی هستند که از آنها برای انبار کردن و انتقال فراورده های نفتی استفاده می شود. این مخزن ها و کشتی حامل آنها به بهترین امکانات ایمنی مجهز شده اند تا انتقال فراوده های نفتی با ایمنی کامل صورت گیرد.
کشتی تجاری برای حمل نفت برتری های بسیاری دارد که آن را تبدیل به بهترین ابزار انتقال نفت و فراورده های نفتی کرده است. ظرفیت بالای حمل بار یکی از این برتری هاست. هزینه پایین انتقال فراورده های نفتی برتری دیگر بهره بردن از کشتی های نفتکش است. قابلیت بردن بارهای بسیار سنگین ویژگی دیگر این کشتی های باربری است. بندرهای زیادی هم در دنیا به امکانات پیشرفته مجهز شده اند تا فراورده های نفتی را از کشتی های نفتکش به پالایشگاه ها و مکان های ذخیره سازی انتقال دهند.
انواع کشتی نفتکش از نظر نوع کاربری
انواع کشتی های نفتکش بر اساس نوع کاربری به چند گروه تقسیم می شوند:
1- نفتکش های حمل فراورده های نفتی:
فراورده های نفتی متفاوتند و برای انتقال آنها نیاز به کشتی حمل بار فله مایع است. نفتکش های مخصوص انتقال فراورده های نفتی بیشترین نقش را در انتقال این فراورده ها دارند. همه فراورده هایی که با این کشتی ها جا به جا می شوند، برای انسان ها و محیط زیست خطرناکند. همین نکته سبب شده تا این کشتی ها از بالاترین استانداردهای ایمنی برخوردار باشند. این کشتی ها به شکلی ساخته شده اند تا دریاها را به فراورده های نفتی آلوده نکنند و کارکنان آنها را هم از خطرها حفظ کنند.
2- نفتکش های CHEMICAL:
برای انتقال مواد شیمیایی همچون آمونیاک، فسفات، استات، بنزن، تولوئن و… نوعی نفتکش به نام کشتی CHEMICAL کاربرد دارد. نشت مواد از این کشتی ها از کشتی های حامل نفت خام هم خطرناک تر است. به همین دلیل به بالاترین امکانات ایمنی مجهز شده اند. رنگ بدنه کشتی های CHEMICAL گویای موادی است که این کشتی ها انتقال می دهند.
3- نفتکش های حامل نفت خام:
کشتی نفتکش حامل نفت خام مهم ترین کشتی تجاری برای حمل نفت خام و موادی با پایه نفتی است. نفت خام از میدان های نفتی از راه این کشتی ها به پالایشگاه ها انتقال پیدا می کند. نفت خام به مخزن های بزرگ نفتکش ها انتقال می یابد که به ابزارهایی برای جلوگیری از هدررفت نفت و آلوده شدن ساحل و دریاها مجهز هستند. از نمونه تجهیزات کنترل ایمنی این کشتی ها باید به ابزارهای آزمایش تجهیزات کشتی، کنترل نوار نقاله، تسمه ها و امکاناتی مانند پمپ های آبیاری و سیستم های خودکار برای پیشگیری از باز شدن نوار حمل نفت اشاره کنیم.
4- نفتکش های SLURRY:
حمل برخی پسماندهای نفتی، کودهای شیمیایی و مواد خطرناک دیگر با کشتی نفتکش معمولی به محیط زیست آسیب می زند. همچنین هزینه های انتقال این گونه مواد با نفتکش ها بیشتر می شود. نفتکش SLURRY کشتی تجاری برای حمل نفت و همچنین مواد مختلفی مانند مواد نامحلول در آب، پسماندهای نفتی، مواد جامد و سنگینی مانند زغال سنگ و مواد شیمیایی دیگر است. با مدد از این کشتی ها در مصرف انرژی صرفه جویی می شود و دریاها نیز از اثرهای مخرب زیست محیطی مواد شیمیایی در امان می مانند.
5- نفتکش های LNG:
کشتی نفتکش LNG نوعی کشتی حمل بار فله مایع است. این کشتی ها مخصوص انتقال گاز مایع LNG ساخته شده اند. انتقال گاز طبیعی در حالت واقعی آن نیاز به مخزن های بسیار بزرگ دارد؛ اما با تبدیل گاز طبیعی به مایع حجم آن کم می‌شود و جا به جایی آن نیز هزینه کمتری دارد. گاز طبیعی با استفاده از فشار و دمای بالا به شکل مایع درمی آید و از حجم آن کاسته می شود. گازهای طبیعی و مایع از نمونه خطرناک ترین مواد موجود در طبیعت به شمار می روند. به همین دلیل کشتی های انتقال گاز LNG باید به پیشرفته ترین تجهیزات کنترل دما و سیستم های خنک کننده مجهز باشند.
6- تانکرهای شناور:
در کنار انواع کشتی نفتکش بزرگ، تانکرهای شناور نیز برای حمل نفت و فراورده های آن به کار می روند. البته فراورده های نفتی تنها موادی نیستند که با این نوع کشتی ها انتقال می یابند. مواد شیمیایی، نوشیدنی ها و مواد بازیافتی پلاستیک هم با تانکرهای شناور از نقطه ای به نقطه دیگر دنیا انتقال می یابند. تانکرهای شناور از مخزنی استوانه ای تشکیل شده اند که کابینی هم برای استفاده از راننده تانکر در آن طراحی شده است.
نوعی از تانکرهای شناور نیز برای جا به جایی هیدروژن استفاده می شوند که به تانکرهای هیدروژن معروف هستند. لاسیتک های فشار قوی که در تانکرهای شناور قرار گرفته اند، از لرزش آنها جلوگیری می کنند تا خطری متوجه تانکر و راننده آن نشود. پیشگیری از خوردن ضربه به تانکر کارکرد دیگر این لاستیک هاست.
بیشتر بخوانید: انواع کشتی های باربری
آشنایی با انواع کشتی حمل مایعات
کشتی های حمل مایعات نوعی کشتی تجاری برای حمل نفت خام، مواد شیمیایی و مواد بی خطر و خوراکی هستند. انواع کشتی حمل بار فله مایع با اندازه ها و گنجایش های متفاوت ساخته می شوند و بر اساس ظرفیتشان دسته بندی می شوند. این کشتی ها چند دسته هستند:
- برخی از این کشتی ها از تانکر برای انتقال مایعات بهره می برند.
- برخی از آنها مجهز به انبارهای بزرگی هستند که مایعات در آنجا ذخیره و نگهداری می شوند.
- برخی با هدف انتقال گازهای فشرده مایع مانند LPG و LNG ساخته شده اند.
- برخی نیز از بالاترین فناوری ایمنی بهره می برند و کاربردشان حمل و نقل مواد شیمیایی خطرناک تر از فراورده های نفتی است.
آشنایی با کشتی های تانکری
کشتی تانکری نوعی کشتی نفتکش است که مجهز به مخزنی به نام تانکر برای انبار کردن و انتقال مایعاتی مانند نفت خام است. کشتی های تانکری از کانتینر یا بشکه برای انتقال فراورده های نفتی استفاده نمی کنند. این کشتی ها نفت و فراورده های آن را درون انبارهایی ذخیره می کنند که با همین هدف ساخته شده اند. کشتی های تانکری نوعی کشتی حمل بار فله مایع با قابلیت ذخیره سازی بالاست.
بیشتر کشتی های تانکری نفت و فراورده های نفتی را جا به جا می کنند؛ اما برخی از آنها نیز برای صادرات روغن های مایع خوراکی و دیگر مواد مایع به کار گرفته می شوند. از نمونه موادی که با این نوع کشتی حمل بار فله مایع جا به جا می شوند، می توانیم به نفت خام، بنزین، گازوئیل، کروژن و پارافین اشاره کنیم.
بیشتر بخوانید: حمل بار ترافیکی
انواع کشتی های تانکری
کشتی های تانکری انواع متفاوتی دارند:
· کشتی تانکری حمل نفت:
تانکرهای مخصوص انتقال نفت یکی از انواع کشتی نفتکش است که نقش اساسی در انتقال نفت و فراورده های نفتی به عهده دارد. کشتی های تانکری نفتکش نوعی کشتی تجاری برای حمل نفت در اندازه های گوناگون است. برخی از این کشتی ها کوچکترند و ظرفیت بار پایین تری هم دارند. این کشتی ها در خط ساحلی و بین کشورهای نزدیک سفر می کنند. برخی نیز ظرفیت بیشتری دارند. انواع کشتی حمل بار فله مایع قاره ای نیز با گنجایش بسیار بالا به انتقال فراورده های نفتی می پردازند. تانکرهای پانامکس، افرامکس، سوئزمکس، VLCC و ULCC از انواع کشتی نفتکش تانکری به شمار می روند.
· تانکرهای حمل مواد شیمیایی:
برخی از انواع کشتی های تجاری مخصوص انتقال مواد خطرناک شیمیایی طراحی شده اند. موادی مانند سوخت سوزآور، اسیدسولفوریک و مواد شیمیایی دیگری که برای انسان ها و طبیعت خطرناکند. مخزن های فولادی ضدزنگ مخصوص حمل مواد شیمیایی در این کشتی ها هستند. نشت مواد شیمیایی از تانکرها آسیب های بسیار زیاد زیست محیطی به دنبال دارد. همین نکته باعث مجهز شدن تانکرهای حمل مواد شیمیایی به پیشرفته ترین تجهیزات ایمنی شده است. تانکرهای شیمیایی به چند دسته تانکرهای مخصول انتقال مواد به شدت خطرناک و موادی با درجه خطر کمتر دسته بندی می شوند.
· تانکرهای حمل گاز:
دو نوع گاز LPG و LNG نیز با نوعی کشتی نفتکش که مجهز به تانکرهای حمل گاز هستند، جا به جا می‌شوند. البته این گازها با فشار و دمای بالا تبدیل به گاز مایع می شوند تا جای کمتری بگیرند و راحت تر انتقال یابند. تانکرهای حمل گاز به چند دسته تقسیم می شوند. برخی از این تانکرها با فشار بالاتری گازها را فشرده می کنند و برخی نیز از فشار کمتری استفاده می کنند. تانکرهای نیمه یخچالی، یخچالی، LNG و CNG هم از همین نوع تانکرها هستند.
بیشتر بخوانید: ارسال بار با قطار
انواع کشتی نفتکش بر اساس اندازه
با توجه به اندازه انواع کشتی نفتکش نیز می توانیم آنها را به چند گروه دسته بندی کنیم:
1- کشتی ULCC:
کشتی های ULCC نوعی از کشتی های غول پیکر تجاری با گنجایش 500 هزار تن نفت خام هستند. طول کشتی های ULCC حدود 415 متر است.
2- کشتی VLCC:
کشتی های VLCC تانکرهایی بسیار بزرگند که می توانند 200 تا 320 هزار تن نفت خام را جا به جا کنند.
3- کشتی SUEZMAX:
کانال سوئز محدودیت هایی برای گذرکشتی ها دارد. کشتی سوئزمکس نوعی کشتی حمل بار فله مایع است که امکان گذشتن از این کانال را دارد. درازای این کشتی نفتکش حدود 900 فوت یا 275 متر است.
4- کشتی AFRAMAX:
کشتی نفتکش افرامکس نوع دیگری از تانکرهای شناور با گنجایش 80 تا 120 تن نفت مایع و فراورده های دیگر نفتی است. درازای کشتی های افرامکس 240 متر است. این کشتی ها بیشتر در دریای مدیترانه، دریای چین و دریای سیاه استفاده می شوند.
5- کشتی پاناماکس:
کانال پاناما نیز محدودیت هایی برای عبور کشتی ها دارد. کشتی پاناماکس تانکر شناوری است که برای رد شدن از کانال پانانا طراحی شده است. این نوع کشتی نفتکش بین 200 تا 250 متر طول دارد. در واقع، کشتی پاناماکس نوعی کشتی تجاری برای حمل نفت با امکان گذشتن از کانال پاناماست.
گفتار پایانی
کشتی نفتکش یکی از مهم ترین ساخته های چند دهه اخیر برای انتقال نفت و فراورده های نفتی در دنیاست. فراورده های نفتی و مواد شیمیایی با کمک این کشتی ها از کشورهای مبدأ به سراسر دنیا انتقال پیدا می کنند. برخی از این کشتی ها به ابر نفتکش ها معروف هستند. برخی نیز گنجایش کمتری دارند و در بین کشور های نزدیک تر به انتقال نفت و مواد شیمیایی مشغولند. تنها با وجود کشتی تجاری برای حمل نفت انتقال انرژی در سراسر دنیا آسان شده است.
سوالات متداول
انواع گازهای شیمیایی مانند آمونیاک، کلر، پروپیلن اکسید، وینیل کلرید، اتیلن اکسید، CNG، LPG، LNG، بوتادین، اتیلن و پروپیلن با این کشتی ها حمل و نقل می شوند.
متاسفانه حادثه های زیادی مانند حمله به نفتکش ها، انفجار یا آسیب دیدن آنها باعث ضررهای زیست محیطی بسیاری شده است. آسیب های که زندگی گیاهان، حیوان ها، انسان ها و طبیعت را به خطر انداخته است. همین نکته لزوم سختگیری در ساخت کشتی تجاری برای حمل نفت و دیگر مواد شیمیایی را ضروری ساخته است.
روش های گوناگونی برای بارگیری کشتی های نفتکش وجود دارد که یکی از آنها استفاده از بازوهای دریایی یا شیلنگ هایی است که نفت را به کشتی انتقال می دهد. شیلنگ های زیر آب هم روش دیگری در پمپاژ کردن مایعات به داخل مخزن کشتی است. روشی به نام فندک کردن هم بار مایع را از یک کشتی به کشتی دیگر انتقال می دهد.
آخرین دیدگاه‌ها